Rabies Sa Aso At Pusa: Ano Ang Kailangan Mong Malaman?

Hey guys! Naghahanap ka ba ng sagot sa tanong na lahat ba ng aso at pusa may rabies? Well, you've come to the right place! Ang rabies ay isang nakamamatay na sakit na maaaring makaapekto sa lahat ng mga mammal, kasama na ang ating mga fur babies. Sa artikulong ito, susuriin natin ang tungkol sa rabies, kung paano ito kumakalat, ang mga sintomas, at kung paano natin mapoprotektahan ang ating mga alagang hayop at ang ating sarili. Kaya't magsimula na tayo!

Ano ang Rabies?

Ang rabies ay isang viral disease na nakakaapekto sa central nervous system ng mga mammal. Ito ay sanhi ng isang virus na nasa genus Lyssavirus. Ang sakit na ito ay kalimitang nakukuha sa pamamagitan ng kagat ng isang hayop na may rabies. Kapag ang virus ay nakapasok sa katawan, dumadaan ito sa nerbiyos patungo sa utak. Dito, nagiging sanhi ito ng pamamaga ng utak at ng mga sintomas na karaniwang nauugnay sa rabies. Mahirap talaga 'pag nagkaroon na ng rabies, guys, dahil kapag lumitaw na ang mga sintomas, halos tiyak na nakamamatay na ito. Kaya't mahalagang malaman natin ang tungkol dito upang makaiwas tayo.

Ang virus ng rabies ay matatagpuan sa laway ng mga hayop na may sakit. Kaya naman, ang pinakakaraniwang paraan ng pagkalat nito ay sa pamamagitan ng kagat. Gayunpaman, maaari rin itong kumalat kung ang laway ng isang infected na hayop ay nakapasok sa isang bukas na sugat o sa mata, ilong, o bibig. Sa mga bansang hindi karaniwan ang rabies, ang mga wild animals ang madalas na pinagmumulan ng impeksyon. Sa Pilipinas, ang mga aso ang pangunahing nagpapadala ng rabies sa mga tao. Kaya naman, dapat talagang maging maingat tayo.

Importanteng tandaan, ang rabies ay hindi lamang isang problema para sa mga hayop; maaari rin itong maipasa sa mga tao. Kaya, kung nakagat ka ng isang hayop na pinaghihinalaang may rabies, mahalagang magpatingin kaagad sa doktor. Walang gamot na nagpapagaling sa rabies kapag lumitaw na ang mga sintomas, kaya ang pag-iwas ay talagang ang pinakamahalagang bagay na maaari nating gawin.

Mga Sintomas ng Rabies sa Aso at Pusa

Ang mga sintomas ng rabies ay maaaring mag-iba depende sa yugto ng sakit at sa indibidwal na hayop. Ngunit may ilang karaniwang senyales na dapat nating bigyang pansin. Sa mga aso at pusa, mayroong dalawang pangunahing uri ng rabies: ang furious o agresibong uri at ang paralytic o tahimik na uri.

Sa furious rabies, ang mga hayop ay nagiging agresibo, nababaliw, at madalas na sinisira ang kanilang kapaligiran. Maaari silang lumamon ng mga hindi nakakain na bagay, magpakita ng sobrang pagkasensitibo sa ilaw at tunog, at magkaroon ng pagbabago sa boses. Ang kanilang pag-uugali ay maaaring maging sobrang kakaiba, na nagiging sanhi ng paglabas ng bula sa bibig. Maaaring makita rin ang pagkakaroon ng paralisis sa huli. Kung makakita kayo ng ganitong sintomas sa inyong mga alagang hayop, mahalagang humingi ng tulong sa beterinaryo kaagad.

Sa paralytic rabies, ang mga hayop ay nagiging mahina, hindi makagalaw, at nagpapakita ng paralisis. Maaaring magsimula ito sa kanilang mga binti, na nagiging sanhi ng kahirapan sa paglalakad, at pagkatapos ay kumakalat sa iba pang bahagi ng katawan. Ang pagkalumpo sa lalamunan ay maaaring maging sanhi ng pagtulo ng laway at kahirapan sa paglunok. Sa kalaunan, ang paralisis ay maaaring humantong sa kamatayan. Sa parehong uri, ang mga sintomas ay unti-unting lumalala. Kung mayroon kang hinala na ang iyong alaga ay may rabies, huwag mag-atubiling humingi ng tulong.*** Ang maagang pagtuklas at paggamot ay mahalaga upang maiwasan ang malubhang komplikasyon.***

Paano Maiiwasan ang Rabies?

Ang pag-iwas sa rabies ay nakasalalay sa pagbabakuna at pag-iingat. Ang pagbabakuna ay ang pinakaepektibong paraan upang maprotektahan ang ating mga alagang hayop. Tiyaking na ang iyong aso o pusa ay mayroong regular na bakuna laban sa rabies, ayon sa rekomendasyon ng iyong beterinaryo. Sa Pilipinas, ang pagbabakuna laban sa rabies ay kadalasang isinasagawa taun-taon. Bukod pa rito, dapat nating iwasan na makipag-ugnayan sa mga ligaw na hayop, lalo na kung hindi natin alam kung sila ay bakunado o hindi. Kung mayroon tayong nakitang ligaw na hayop na nagpapakita ng mga sintomas ng rabies, huwag tayong lumapit. Sa halip, ipagbigay-alam natin ito sa mga awtoridad.

Kung ang iyong alagang hayop ay nakagat ng isang hayop na pinaghihinalaang may rabies, agad na hugasan ang sugat ng sabon at tubig sa loob ng 15 minuto. Pagkatapos, dalhin agad ang iyong alagang hayop sa beterinaryo para sa medikal na atensyon. Ang beterinaryo ay maaaring magbigay ng karagdagang paggamot, tulad ng booster shots ng bakuna. Kung ikaw naman ay nakagat ng isang hayop na pinaghihinalaang may rabies, hugasan din ang sugat at magpatingin agad sa doktor para sa kaukulang paggamot.

Ang edukasyon ay isa ring mahalagang bahagi ng pag-iwas sa rabies. Alamin ang mga sintomas ng rabies, at turuan ang iyong mga anak tungkol sa panganib ng pakikipag-ugnayan sa mga ligaw na hayop. Kung alam natin ang mga panganib at kung paano maiiwasan ang rabies, mas magiging ligtas ang ating mga alagang hayop at ang ating sarili.

Ang Papel ng Pamahalaan at Komunidad

Ang paglaban sa rabies ay hindi lamang responsibilidad ng mga indibidwal; ito rin ay responsibilidad ng pamahalaan at ng komunidad. Ang pamahalaan ay gumagawa ng mga hakbang upang kontrolin ang rabies, tulad ng pagpapatupad ng mga programa sa pagbabakuna at pagbibigay ng edukasyon sa publiko. Ang mga lokal na pamahalaan ay madalas na nag-oorganisa ng mga libreng bakuna para sa mga alagang hayop. Mahalaga na suportahan natin ang mga ganitong programa at makilahok tayo sa mga aktibidad na naglalayong labanan ang rabies.*** Ang pagtutulungan ng lahat ay mahalaga upang mapuksa ang rabies.***

Ang mga komunidad ay may mahalagang papel din sa paglaban sa rabies. Ang pagtataguyod ng kamalayan tungkol sa rabies, ang pagtulong sa pag-iwas, at ang pag-uulat ng mga kahina-hinalang kaso ay mahalaga. Maaari tayong magbahagi ng impormasyon sa ating mga kaibigan, pamilya, at kapitbahay tungkol sa rabies at kung paano maiiwasan ito. Kung nakakita tayo ng isang hayop na may mga sintomas ng rabies, dapat tayong mag-ulat sa mga awtoridad.

Tandaan, guys, ang rabies ay isang seryosong banta, ngunit sa pamamagitan ng pagiging alerto, pagkuha ng mga tamang hakbang, at pakikipagtulungan sa ating komunidad, maaari nating protektahan ang ating mga alagang hayop at ang ating sarili.

Konklusyon

Kaya, balik tayo sa ating unang tanong: lahat ba ng aso at pusa may rabies? Hindi, hindi lahat ng aso at pusa ay may rabies. Ngunit, ang lahat ng aso at pusa ay maaaring magkaroon ng rabies kung hindi sila nabakunahan o kung nakagat sila ng isang hayop na may rabies. Ang rabies ay isang nakamamatay na sakit na maaaring magdulot ng malubhang problema, ngunit sa pamamagitan ng pagbabakuna, pag-iingat, at edukasyon, maaari nating protektahan ang ating sarili at ang ating mga alagang hayop. Kaya, siguraduhin na ang iyong mga alagang hayop ay regular na nababakunahan at mag-ingat sa mga ligaw na hayop. Stay safe out there, guys!